رادیکال سیستکتومی (جراحی برداشتن مثانه)
رادیکال سیستکتومی یا جراحی برداشتن مثانه یکی از روش‌های اصلی درمان سرطان مثانه به حساب می‌آید. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، سالانه تقریباً ۷۰،۰۰۰ نفر در ایالات متحده مبتلا به سرطان مثانه تشخیص داده می‌شوند. تقریباً ۲۵٪ از این افراد برای کنترل سرطان به عمل جراحی رادیکال سیستکتومی یا برداشتن مثانه نیاز دارند. سرطان مثانه در مردان سه بار بیشتر اتفاق می افتد و این بیماری در افراد ۵۰ تا ۷۰ ساله بیشترین شیوع را دارد.
با خواندن این مقاله در مورد رادیکال سیستکتومی چه می‌آموزیم؟
اگر خدای ناکرده شما یا یکی از افراد نزدیکتان به بیماری سرطان مثانه دچار شده باشید؛ احتمالاً پزشک معالجتان در مورد یک روش جراحی به نام رادیکال سیستکتومی، به عنوان راهی برای کنترل سرطان مثانه با شما صحبت کرده یا نام این روش به گوش شما خورده است. به همین دلیل اهمیت زیادی دارد که در هنگام آماده شدن برای این عمل جراحی، اطلاعات بیشتری در مورد این روش درمانی به دست آورید. ما در این مقاله به شما کمک می‌کنیم تا با موارد زیر آشنا شوید:
- شرح روش جراحی رادیکال سیستکتومی
- وقتی رادیکال سیستکتومی دارید باید انتظار چه چیزهایی را داشته باشید
- برای آمادگی در جراحی مثانه باید چه کاری انجام دهید
- چگونه می‌توانید بعد از عمل جراحی مثانه از خود مراقبت کنید
عملکرد اصلی مثانه چیست؟
قبل از توضیح بیشتر در مورد رادیکال سیستکتومی، بهتر است کمی با مثانه و عملکرد آن آشنا شویم. دستگاه ادراری که شامل مثانه، مجرای ادراری و کلیه‌ها است، به حفظ شرایط شیمیایی پایدار در بدن و همچنین ذخیره و از بین بردن مواد زاید کمک می‌کند. مثانه، یک محفظه ماهیچه‌ای است که در قسمت تحتانی شکم قرار دارد و به عنوان یک مخزن برای جمع آوری ادرار عمل می‌کند. دو لوله باریک به نام میزنای ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند تا در آنجا ذخیره شود. سپس در هنگام ادرار کردن، ادرار از طریق لوله دیگری به نام میز راه از مثانه خارج و از بدن دفع می‌شود.
رادیکال سیستکتومی چیست؟
به عمل جراحی که مثانه در آن برداشته می‌شود، رادیکال سیستکتومی گفته می‌شود. از آنجایی که احتمال دارد تا سرطان از مثانه به مناطق دیگر بدن گسترش یابد؛ در موارد زیادی برای درمان این بیماری، معمولاً مثانه و اندام‌های اطراف آن برداشته می‌شوند.
با انجام رادیکال سیستکتومی باید انتظار چه چیزهایی را داشته باشید؟
در هنگام عمل جراحی برداشتن مثانه در مردان، پروستات، کیسه منی و غدد لنفاوی اطراف به همراه مثانه برداشته می‌شود. به همین دلیل مردان بعد از عمل دچار انزال نخواهند شد. همچنین با اینکه رادیکال سیستکتومی بر روی توانایی داشتن ارگاسم تأثیر نمی‌گذارد؛ اما بسیاری از مردان ممکن است نتوانند نعوظ آلت تناسلی داشته باشند. در واقع ممکن است در بعضی از مردان اعصاب کنترل کننده آلت تناسلی در هنگام عمل جراحی آسیب ببینند. در این موارد، معمولاً در طی یک سال پس از عمل جراحی ممکن است قدرت نعوظ بازگردد. البته در این مدت می‌توان با مشورت پزشک از روش‌های جایگزین برای دستیابی به نعوظ استفاده کرد.
در خانم‌ها، در اغلب موارد تخمدان‌ها، لوله فالوپ، رحم، دهانه رحم، بخشی از واژن و غدد لنفاوی اطراف آن برداشته می‌شود. زنانی که دهانه رحم یا قسمتی از واژن خود را برداشته باشند، ممکن است در طی چند ماه اول بعد از عمل جراحی برداشتن مثانه در رابطه جنسی مشکل داشته باشند. بعد از گذشت چند ماه، بافت داخل واژن ریلکس تر و شل‌تر می‌شوند که در نتیجه آن امکان برقراری رابطه جنسی فراهم خواهد شد.
فرآیند عمل رادیکال سیستکتومی
فرآیند عمل جراحی برداشتن مثانه امروزه چندان سخت و طولانی نیست، با این حال برای عمل رادیکال سیستکتومی باید در بیمارستان بستری شوید. قبل از عمل، چک آپ های ضروری روی شما انجام خواهد شد و جراح در مورد عمل توضیحاتی به شما ارائه خواهد داد. انجام این عمل معمولاً ۴ تا ۸ ساعت طول می‌کشد و کل دوران بستری شدن در بیمارستان نیز بین ۶ تا ۸ روز طول خواهد کشید.
در رادیکال سیستکتومی، قسمتی از روده برای ایجاد انحراف مسیر ادراری مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل مهم است که قبل از عمل کل روده تمیز باشد و دستگاه گوارش خود را قبل از بستری شدن در بیمارستان برای انجام عمل جراحی آماده کنید. جراح شما احتمالاً دستورالعمل‌های خاصی را برای آماده سازی روده به شما ارائه خواهد کرد.
بعد از عمل رادیکال سیستکتومی چه اتفاقی می افتد؟
بعد از عمل رادیکال سیستکتومی، تا زمانی که بیدارشده و وضعیت پایداری داشته باشید به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید. در این زمان هرگونه درد و ناراحتی حاصل از جراحی با داروها تسکین می‌یابد. در صورتی که وضعیت عمومی برخی از بیماران مناسب نباشد، باید در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بمانند. با این حال در بیشتر موارد بیماران بعد از عمل جراحی برداشتن مثانه به یک اتاق معمولی یا همان بخش بیمارستان منتقل می‌شوند.
زمانی که روده‌های شما بهبودی کامل پیدا کنند، می‌توانید نوشیدن مایعات را شروع کنید. تا قبل از این مرحله، مواد مغذی مورد نیاز بدن از طریق سرم ها تأمین می‌شوند. دقت کنید که نوشیدن و خوردن در زمان کوتاهی بعد از عمل جراحی رادیکال سیستکتومی ممکن است منجر به حالت تهوع یا استفراغ شود. همچنین تا زمانی که روده بهبود نیابد، شما برای چندین روز حرکات روده‌ای نخواهید داشت.
اقدام به نشستن و راه رفتن در اولین روز بعد از عمل اهمیت بسیار زیادی دارد. این کار به جلوگیری از ایجاد عوارض جدی مانند پنومونی و لخته شدن خون در پاها کمک می‌کند. پرستاران و فیزیوتراپ‌ها در صورت نیاز به شما کمک می‌کنند.
بعد از مرخصی از بیمارستان، برای بیشتر بیماران داروهای ضد درد تجویز می‌شود. از آنجایی که یکی از عوارض داروهای ضد درد، یبوست است؛ احتمالاً داروهای ضد یبوست نیز تجویز خواهد شد. همچنین ممکن است برای کمک به درمان زخ ها و جلوگیری از عفونت، آنتی بیوتیک نیز تجویز شود.
مراجعه به پزشک بعد از جراحی رادیکال سیستکتومی
دو تا سه هفته بعد از مرخصی از بیمارستان باید برای ویزیت مجدد به پزشک مراجعه کنید. بعد از این نیز باید برای مطمئن شدن از برگشت نکردن سرطان مثانه مرتباً به پزشک مراجعه کرده و معالجات خود را ادامه دهید.
با این حال در صورتی که علایم زیر را داشتید قبل از تاریخ دو تا سه هفته‌ای تعیین شده برای ویزیت مجدد به پزشک مراجعه کنید:
- درد و تورم در پاها
- درد ناگهانی قفسه سینه یا تنگی نفس
- گسترش قرمزی، حساسیت، گرما یا تورم در محل جراحی
- تب
- تهوع یا استفراغ شدید
آیا فعالیت بدنی بعد از عمل جراحی رادیکال سیستکتومی محدود خواهد شد؟
فعال بودن حتی در طی مدت بهبودی از جراحی اهمیت زیادی دارد. پیاده روی روزانه بسیار مهم است و باعث تسریع روند بهبودی، کاهش افسردگی و افزایش قدرت عضلات می‌شود. تقریباً ۶ هفته طول می‌کشد تا ناحیه جراحی کاملاً بهبود یابد. در این مدت باید تا حد امکان هیچ گونه تمرین ورزشی سنگین یا فعالیت روزمره سنگینی نداشته باشید. اگر فرآیند بهبودی را به خوبی پشت سر بگذارید، ممکن است ۳ تا ۴ هفته بعد از عمل جراحی برداشتن مثانه، امکان رانندگی نیز داشته باشید.
آیا بعد از جراحی برداشتن مثانه نیاز به رعایت رژیم غذایی خاصی خواهد بود؟
معمولاً توصیه‌هایی برای رژیم غذایی خاص در زمان ترخیص به بیمار ارائه می‌شود. بیشتر بیماران در زمان ترخیص قادر به مصرف یک رژیم غذایی معمولی خواهند بود. با این حال، این امکان وجود دارد که روده‌ها پس از این نوع جراحی تحلیل بروند. بنابراین توصیه می‌کنیم وعده‌های غذایی کوچکتر به همراه مایعات فراوان را در رژیم غذایی خود جای دهید.
انحراف مسیر ادراری چیست؟
در هنگام برداشتن مثانه استفاده از روش انحراف مسیر ادراری برای منحرف کردن جریان ادرار ضروری است.
پس از جدا شدن مثانه از میزنای‌ها و میزراه، لازم است روش دیگری برای جمع آوری و تخلیه ادرار فراهم شود. گزینه‌های مختلفی برای انجام اینکار وجود دارد که استفاده از هریک از آن‌ها به سلامت کلی بیمار، میزان پیشرفت سرطان و مشارکت فعال فرد بیمار در هنگام درمان بستگی دارد.
انواع انحراف مسیر ادراری
- Neo-Bladder: ایجاد یک مثانه جدید با استفاده از بخشی از روده یا قسمت‌های باقی مانده از مثانه قبلی
- continent diversion: یک مخزن داخلی است که جراح با استفاده از قسمتی از روده آن را ایجاد می‌کند. ادرار از طریق میزنای وارد این مخزن می‌شود و توسط بیمار تخلیه می‌شود. این روش نیاز به یک کیسه خارجی ندارد
- Ileal Conduit: بخش کوتاهی از مجاری روده کوچک به پوست وصل می‌شود و ادارار در کیسه‌ای که در خارج از بدن قرار دارد جمع می‌شود. این کیسه هر ۳-۵ روز عوض می‌شود.
آیا در رادیکال سیستکتومی به لوله گذاری نیاز است؟
تقریباً در تمام انواع انحراف مسیر ادراری بعد از برداشتن مثانه به لوله گذاری‌های موقت نیاز است. این لوله‌ها شامل دو تیوپ پلاستیکی موقت و یک یا دو کاتتر می‌شوند. اغلب این لوله‌ها قبل از مرخص شدن از بیمارستان برداشته می‌شوند اما گاهی تا پایان زمان بهبودی مثانه جدید به این لوله‌ها نیاز است.
جمع بندی
رادیکال سیستکتومی یک روش درمانی مؤثر در هنگام ابتلا به سرطان مثانه است که تقریباً یک چهارم مبتلایان به این بیماری آن را تجربه می‌کنند. با برداشته شدن مثانه احتمال پخش شدن سرطان در سایر نقاط بدن کاهش پیدا می‌کند. این عمل جراحی در فرآیندی نسبتاً کوتاه انجام می‌گیرد و در اکثر موارد نیز نتیجه مثبتی دارد. ما سعی کردیم اطلاعات مورد نیاز در مورد این روش درمانی را در اختیار شما قرار دهیم. در صورتی که مطالب گفته شده در این مطلب برای شما مفید بود می‌توانید آن را با دیگران نیز به اشتراک بگذارید. همچنین در صورتی که تجربه رادیکال سیستکتومی را داشته‌اید می‌توانید از طریق بخش نظرات، تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.