آزمایش‌های سرطان کلیه
آزمایش‌های سرطان کلیه
سرطان کلیه ممکن است به طریق‌های مختلفی یافت شود . این نوع از سرطان را می توان به کمک علائم و یا نشانه‌هایی که در فرد وجود دارد و یا براساس آزمایشات و تصویر برداری‌هایی که به دلایل مختلفی از فرد گرفته شده است، تشخیص داد. برای آشنایی با علائم و نشانه های سرطان کلیه مقاله علائم و نشانه ها و عوامل خطر ایجاد سرطان کلیه و تشخیص زود هنگام سرطان کلیه را بخوانید.
اما تشخیص اصلی و نهایی زمانی داده می‌شود که سلولهای کلیه در آزمایشگاه بررسی شوند و یا با دستگاه‌های مخصوص اندام کلیه توسط متخصصین مشاهده شود.
اگر فکر می‌کنید علائم و نشانه‌های احتمالی سرطان را دارید به پزشک خود مراجعه کنید.
سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی
اگر شما علائم و نشانه‌هایی داشته باشید که نشان دهد احتمالاً به سرطان کلیه مبتلا هستید ؛ دکتر شما ابتدا سوابق پزشکی کامل شما را جویا می‌شود تا عوامل خطر آفرین (ریسک فاکتور) را بررسی کند و اطلاعات بیشتری درمورد علائم شما بدست بیاورد.
همچنین یک معاینه فیزیکی می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره سرطان کلیه و سایر اختلال‌های سلامتی ارائه بدهد. برای مثال دکتر شما ممکن است هنگام معاینه شکم به یک توده غیر طبیعی برخورد کند.
اگر معاینه فیزیکی ، علائم و سوابق تائید کننده این موضوع باشند که شما ممکن است به سرطان کلیه مبتلا باشید ، شما جهت آزمایشات تکمیلی به مراکز مخصوص ارجاع داده می‌شوید. این ارزیابی‌ها ممکن است شامل تست‌های آزمایشگاهی ، تصویر برداری‌ها یا بیوپسی ( برداشتن قسمتی از بافت جهت بررسی آن ) بافت کلیه باشد.
آزمایش خون
تست‌های آزمایشگاهی نمی‌توانند به طور قطعی نشان دهند آیا فردی مبتلا به سرطان کلیه است یا خیر ؟! اما می‌توانند اولین سرنخ درباره وجود مشکل کلیوی باشند . اگر سرطان پیش از این تشخیص داده شده باشد ، این آزمایشات برای یک درک کلی از سلامت فرد و کمک به یافتن این مسئله که آیا سرطان به مناطق دیگر گسترش یافته است یا خیر ، انجام می‌شود. این آزمایشات همچنین نشان می‌دهند که فرد از سلامت کافی برای انجام عمل جراحی برخوردار است یا نه.
آزمایشات ویژه‌ای بر روی نمونه ادرار انجام می‌شود تا وجود خون و سایر موادی را که با چشم غیر مسلح امکان دیدن آن وجود ندارد بررسی شود . در ادرار حدود نیمی از بیمارانی که سرطان کلیه دارند در جریان این آزمایشات خون یافت می‌شود . اگر فرد مبتلا به کارسینوم سلول ترانزیشنال – سرطانی که سلولهای موجود در درونی‌ترین لایه پوشش دستگاه ادراری را درگیر می‌کند – باشد ، گاهی اوقات یک آزمایش خاص ( سیتولوژی ادرار ) حتی وجود سلول سرطانی در ادرار را نیز نشان می‌دهد.
شمارش کامل سلولهای خونی ( CBC ) : این آزمایش تعداد سلولهای مختلف موجود در خون پمپاژ شده از قلب را نشان می‌دهد . نتایج این تست معمولاً در افرادی که از سرطان کلیه رنج می‌برند غیر طبیعی است . آنِمی ( گلبول قرمز پایین یا کم خونی ) بسیار شایع است و کمتر ممکن است فرد دچار پلی سیتمی ( تعداد بالای گلبول قرمز ) باشد ؛ چرا که سلولهای کلیه هومونی ترشح می‌کنند ( اریتروپویتین ) که باعث می‌شود سلولهای مغز استخوان گلبول‌های قرمز بیشتری بسازند. آزمایش CBC همچنین برای اطمینان از وضعیت سلامت فرد برای عمل جراحی نیز مهم و ضروری است.
آزمایشات شیمیایی خون : این آزمایشات معمولاً در افرادی که مشکوک به ابتلا به سرطان کلیه هستند انجام می‌شود ؛ زیرا سرطان می‌تواند در مقدار برخی مواد شیمیایی در خون تغییر ایجاد کند. برای مثال گاهی اوقات سطح بالای آنزیم‌های کبدی یافت می‌شود. یا سطح بالای کلسیم خون که بعد از مشاهده باید تصویر برداری‌های دقیق صورت بگیرد . آزمایشات شیمیایی خون همچنین میزان عملکرد کلیه را اندازه گیری می‌کند که در برنامه ریزی برای جراحی‌های خاص و یا آزمایشات عکسبرداری مخصوص بسیار مهم است.
تجزیه و تحلیل ادرار ( آزمایش ادرار )
این آزمایش از ادرار شما وقتی دکترتان به مشکل کلیوی مشکوک باشد انجام می‌شود.
آزمایشات تصویربرداری برای بررسی سرطان کلیه
در آزمایشات تصویر برداری از اشعه ایکس ، میدان‌های مغناطیسی ، امواج صوتی ، امواج صوتی یا مواد رادیو اکتیو برای ایجاد عکس‌هایی از داخل بدنتان استفاده می‌شود. آزمایشات تصویر برداری به چند دلیل انجام می‌گیرد:
- بررسی مناطق مشکوک به سرطان
- برای آگاهی از میزان گسترش سرطان
- برای کمک به ارزیابی و تعیین مؤثر بودن درمان
- برای یافتن علائم احتمالی از بازگشت و عود سرطان پس از پایان یافتن درمان
برخلاف بیشتر سرطانهای دیگر ، پزشکان اغلب می‌توانند بدون بیوپسی ( نمونه گیری از تومور ) و فقط با استفاده از آزمایشات تصویر برداری سرطان کلیه را با قطعیتی قابل توجه تشخیص دهند ، هرچند در تعدادی از بیماران ممکن است نمونه برداری لازم باشد.
CT اسکن ( Computer Tomography Scan )
در سی تی اسکن با اسنفاده از اشعه‌های ایکس تصاویر مقطعی و موضعی دقیقی از بدن بدست می‌آید که می‌تواند اطلاعات دقیقی از اندازه ، محل و شکل تومور ارائه دهد. از این یافته‌ها همچنین می‌توان در بررسی این موضوع که آیا سرطان به سایر اندام‌ها و بافت‌های خارج کلیه و غدد لنفاوی سرایت کرده است ( متاستاز ) نیز استفاده کرد.
نمونه برداری با هدایت سی تی ( CT- Guided Needle Biopsy )
در صورت نیاز به نمونه برداری ( بیوپسی ) کلیه از این روش می‌توان برای هدایت سوزن بیوپسی به سمت غده و نمونه گیری برای بررسی سرطان استفاده کرد.
هنگامی که بررسی کلیه با سی تی انجام می‌شود ، به یک ماده حاجب (کنتراست ) داخل وریدی( IV ) نیاز است تا مطمئن شویم مناطق خاصی در اسکن خود را بهتر نشان می‌دهند. این ماده کنتراست می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند . این اتفاق اغلب در بیمارانی رخ می‌دهد که از ابتدا کلیه آنها به خوبی کار نمی‌کرد ؛ به همین دلیل برای اطمینان از عدم آسیب به کلیه شما ، قبل از تزریق ماده کنتراست ، میزان عملکرد کلیه شما با استفاده از آزمایش خون بررسی می‌شود.
اسکن ام آر آی (Magnetic Resonance Imaging Scan )
هنگامی که فردی به ماده رنگی کنتراست حساسیت داشته باشد ویا عملکرد کلیوی مناسبی نداشته باشد ، اسکن MRI جایگزین CT اسکن می‌شود . اسکن MRI همچنین اگر احتمال رشد سرطان به سمت عروق اصلی داخل شکمی ( مانند ورید اجوف تحتانی ) وجود داشته باشد ، گزینه بهتری خواهد بود چراکه تصویر بهتری نسبت به سی تی اسکن از عروق نشان می‌دهد. همچنین لازم به ذکر است از این روش می‌توان برای بررسی مناطق غیر طبیعی در مغز و ستون فقرات که در معرض گسترش سرطان قرار دارند نیز استفاده کرد.
سونوگرافی
سونوگرافی می‌تواند به یافتن تومور کلیه کمک کند و نشان دهد که آیا غده مورد نظر جامد است و یا یک توده پر از مایع است ( تومورهای کلیه به احتمال زیاد جامد هستند ) . الگوهای مختلف سونوگرافی می‌تواند به پزشکان این امکان را بدهد که تفاوت میان انواع تومورهای خوش خیم و بدخیم کلیه را تشخیص دهند.
همچنین در صورت نیاز به نمونه برداری ، از این آزمایش می‌توان برای هدایت سوزن بیوپسی به داخل توده استفاده کرد.
آنژیوگرافی
آنژیوگرافی یک نوع آزمایش تصویر برداری مبتنی بر اشعه ایکس است که رگ‌های خونی را بررسی می‌کند. در آنژیوگرافی به روش سنتی یک ماده کنتراست به درون شریان کلیه تزریق می‌شود و رنگ باعث می‌شود رگ‌های خونی با وضوح بیشتری دیده شوند . از اشعه ایکس برای شناسایی و تهیه طرح رگ‌های خونی تغذیه کننده تومور استفاده می‌شود.
این آزمایش می‌تواند به برنامه ریزی برای جراحی برخی از بیماران کمک کند . و از آنجایی که عروق خونی معمولاً در این تست ظاهر خاصی دارند ازین تست می‌توان در تشخیص سرطان کلیه نیز استفاده کرد.
امروزه آنژیوگرافی به عنوان بخشی از سی تی اسکن یا ام آر آی انجام می‌شود . این رویکرد در مقابل رویکرو قبلی که از آنژیوگرافی به عنوان یک تست اشعه ایکس جداگانه استفاده می‌کردند ، بسیار مفیدتر است چراکه از ماده حاجب کمتری استفاده می‌شود و احتمال آسیب به کلیه‌ها کاهش یافته است.
عکسبرداری از قفسه سینه
پس از تشخیص سرطان کلیه ممکن است رادیوگرافی از قفسه سینه انجام گیرد زیرا احتمال گسترش و سرایت سرطان به ریه‌ها وجود دارد. البته در بیشتر موارد سی تی اسکن ریه ترجیح داده می‌شود چرا که نواحی غیر طبیعی را بهتر نشان می‌دهد.
اسکن استخوان
اسکن استخوان می‌تواند نشان دهد که آیا سرطان به اسخوان ها متاستاز ( گسترش یافتن و سرایت کردن سلولهای سرطانی ) داده است یا خیر؟ مقدار کمی از ماده‌ای با سطح رادیو اکتیو پایین به درون رگ‌ها تزریق می‌شود و عمدتاً در مناطق غیر طبیعی استخوان تجمع می‌یابد. این آزمایش هنگامی انجام می‌شود که دلایلی مبنی بر سرایت سرطان به استخوان‌ها مانند درد در ناحیه استخوانی وجود داشته باشد و یا نتایج آزمایش خون نشان دهنده افزایش سطح کلسیم باشد.
نمونه برداری از کلیه
برخلاف غالب انواع سرطان‌ها ، گاهی اوقات برای تشخیص تومورهای کلیه نیازی به بیوپسی نیست . در موارد خاص ، آزمایشات تصویر برداری می‌توانند داده‌های لازم برای یک جراح را برای تصمیم گیری درمورد نیاز به عمل را برای او فراهم کنند. تشخیص پس از نمونه برداری و بررسی نمونه در آزمایشگاه قطعی می‌شود. در هرحال اگر آزمایشات تصویربرداری به اندازه کافی برای اجازه جراحی واضح نباشند ، نمونه برداری کوچکی از بافت ناحیه‌ای که ممکن است سرطانی باشد انجام می‌شود. بیوپسی همچنین می‌تواند برای تأیید سرطان در مواردی که فرد قابل درمان با جراحی نیست مانند تومورهای کوچک تحت نظر و یا در حال بررسی انواع روش‌های درمانی انجام شود.
توجه داشته باشید، درمواردی که پزشکان مشکوک به سرایت سرطان کلیه به سایر نقاط باشند ، ممکن است به جای کلیه از محل متاستاز نمونه برداری کنند.
منبع:
https://www.cancer.org/cancer/kidney-cancer/detection-diagnosis-staging/how-diagnosed.html