بی اختیاری ادراری
هرگونه خروج غیر ارادی و بدون کنترل ادرار را بی اختیاری ادراری می نامند.
این بیماری یک مشکل شایع در بین زنان و مردان است و شیوع واقعی آن ممکن است بیشتر نیز باشد چرا که خیلی از افراد به خاطر خجالت و شرم و حیا با کسی در مورد این مشکل صحبت نمیکنند یا حتی فکر می کنند نمی شود کاری برای رفع این بیماری کرد.
بی اختیاری ادراری تنها یک اختلال پزشکی نیست و میتواند زندگی اجتماعی، روانی و عاطفی افراد را نیز تحت تاثیر قرار دهد .
بسیاری از بیماران بی اختیاری ادراری را جزئی از فرآیند افزایش سن و پیری دانسته و آن را طبیعی میدانند، اما اینگونه نیست و میتوان آن را کنترل و درمان کرد. در صورت بروز این مشکل حتما به پزشک مراجعه کرده و و درمان مناسب را پیگیری نمایید.
مغز و مثانه عملکرد ادراری را کنترل میکنند. مثانه تا جایی که شما امکان و آمادگی تخلیه را داشته باشید، ادرار را ذخیره می کند.
عضلات کف لگن نیز مثانه را در جای خود نگه می دارند. در طی ذخیره سازی ادرار در مثانه عضلات صاف آن شل و از طرفی عضلات گردن مثانه و عضلات اسفنکتر (دریچه) اطراف مجرا منقبض و بسته می باشند.
وقتی شما آماده ادرارکردن باشید مغز پیامی را به مثانه می فرستد و عضلات مثانه منقبض شده و ادرار را به داخل مجرا هدایت کرده و عضلات اسفنکتر را باز می کند و ادرار از مجرا خارج می شود.
*برای عملکرد طبیعی ادرار کردن، سلامت مغز و دستگاه عصبی، مثانه، عضلات کف لگن و اسفنکتر لازم است
بی اختیاری ادراری یک بیماری نیست بلکه یک علامت از مشکلات متعدد می باشد، ارثی نبوده و به عنوان بخشی نرمال از افزایش سن یا پیری نیست. علل آن در مردان و زنان ممکن است متفاوت باشد.
به طور کلی به دو دسته علل بی اختیاری موقتی و دائمی تقسیم می شود:
فاکتورهای افزایش ریسک بی اختیاری ادراری عبارتند :
۱. جنس: زنان بیشتر از مردان در معرض خطر بی اختیاری استرسی هستند دلیل این اختلال؛ حاملگی، زایمان، یائسگی و آناتومی خاص کف لگن در زنان است.
۲. سن : با افزایش سن عضلات مثانه و مجرا و کف لگن ضعیف شده و قدرت نگهداری و ذخیره ادرار کاهش می یابد.
۳.چاقی و اضافه وزن: وزن بیش از حد طبیعی موجب فشار بیشتر به مثانه و بافتهای نگهدارنده اطراف آن و منجر به ضعف آنها میشود.
۴.سیگار: مصرف تنباکو خطر بروز بی اختیاری را افزایش می دهد.
۵.سابقه خانوادگی: وجود بیاختیاری در یکی از افراد نزدیک خانواده به خصوص نوع فوریتی آن، احتمال بروز آن را در فرد افزایش میدهد.
۶.بیماری عصبی(نورولوژیک)و دیابت
درمان بی اختیاری ادرار بسته به نوع بی اختیاری، شدت آن و علت زمینهساز آن متفاوت است. ممکن است ترکیبی از چند درمان نیاز باشد. در صورت وجود علت زمینهای حتما اول باید آن علت درمان گردد. ابتدا درمان های کمتر تهاجمی و سادهتر پیشنهاد میشود و در صورت عدم پاسخ، درمان های دیگر باید انجام گردد.
یعنی فرد در یک دوره زمانی مشخص در صورت بروز فوریت در دفع، بتواند ادرار کردن را به تأخیر بیاندازد حتی در حد ۵ دقیقه کمتر یا بیشتر و افزایش تدریجی این زمان، تا به جایی برسد که فواصل بین ادرار کردن به دوونیم تا سهونیم ساعت برسد.
که هم به منظور پیشگیری و هم درمان قویاً توصیه می شود. این ورزش به خصوص برای بی اختیاری استرسی موثر است ولی تا حدودی در بیاختیاری فوریتی نیز ممکن است کمک کننده و مفید باشد.
برای مشاهدهی مقالهای در مورد این موضوع اینجا را کلیک کنید.
*مصرف سیتمیک (خوراکی) استروژن توصیه نمیشود و حتی ممکن است موجب بدتر شدن بیاختیاری شود.
در زیر پوست قسمت پایین ستون فقرات جهت تحریک اعصاب مثانه در نخاع ساکرال، کار گذاشته میشود؛ این درمان برای بی اختیاری فوریتی در صورت شکست سایر درمان ها به کار میرود.
اگر سایر درمان های قبلی برای بی اختیاری استرسی جواب ندهد، بهترین درمان آن جراحی است که شامل اصلاح افتادگی(پرولاپس) رحم و مثانه و جراحی sling می باشد که قبلاً بصورت باز کردن شکم و انجام جراحی وسیع صورت میگرفت ولی امروزه با کارگذاری نوارهای باریک (mesh) از طریق برش کوچک در دیواره واژن قابل انجام است.
امروزه بهترین روش جراحی برای اصلاح بی اختیاری استرسی ادرار، جراحی TOTمی باشد، که با بیحسی نخاعی قابل انجام است ،و بیمار در روز بعد عمل( ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از عمل) قابل ترخیص است.
بیمار بلافاصله بعد از عمل کنترل ادرار خود را به دست میآورد و میزان موفقیت آن بالای ۹۸ درصد است.
شماتیک کارگذاری نوار زیر مجرا در عمل TOT
ابزار عمل TOT برای اصلاح بی اختیاری ادرار. این عمل توسط دکتر نیرومند انجام میگردد.
برای مردان مبتلا به بی اختیاری شدید استرسی بهخصوص به دنبال جراحی های پروستات توصیه می شود.
اسفنکتر مصنوعی ادراری. عمل جراحی کارگذاری اسفنکتر مصنوعی توسط دکتر نیرومند انجام میشود.