پی اس ای (PSA) یا همان Prostate Specific Antigen (آنتی ژن اختصاصی پروستات) یک پروتئین است که توسط سلول های بافت پروستات ترشح می گردد. میزان کمی از آن به صورت نرمال وارد خون می شود.
سلول های سرطانی پروستات میزان بیشتری PSA تولید کرده و وارد گردش خون می کنند، ولی با این حال اختصاصی سرطان پروستات نبوده و در بیماری های دیگری مثل پروستاتیت و بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) نیز افزایش پیدا می کند
آزمایش PSA موجب تشخیص زودرس سرطان پروستات در مراحل اولیه شده و لذا درمان آسان تر بوده و علاج کامل قابل دستیابی می گردد و همچنین از عوارض بیماری پیشرفته جلوگیری می گردد.
موسسه سرطان آمریکا انجام آزمایش PSA را برای مردان با شرایط زیر توصیه می کند :
- تمام مردان بالای ۵۰ سال که امید به زندگی بیشتر از ۱۰ سال دارند
- مردان با سن ۴۵ سال که یکی از افراد خانواده آن ها (پدر، برادر، پسر) مبتلا به سرطان پروستات باشند
- مردان از سن ۴۰ سالگی در صورتی بیش از یک نفر از فامیل درجه یک آنها مبتلا به سرطان پروستات شده باشد.
به طور کلی PSA بالای ۴ غیر طبیعی تلقی شده و نیاز به نمونه برداری پروستات برای تائید یا رد سرطان پروستات دارد. البته در برخورد با آزمایش باید نکات دیگری هم مد نظر قرار گیرد که عبارتند از :
- سن بیمار
- اندازه غده پروستات
- سرعت تغییر و افزایش PSA در طول زمان
- داروهای مصرفی بیمار که ممکن است برمیزان PSA تاثیر بگذارند مثل فیناستداید و دوتاستراید که به طور کاذب میزان آن را به نصف کاهش می دهند
اگر PSA در محدوده نرمال بوده و کنسری در بین نباشد فواصل پیگیری و انجام آزمایشات بعدی به صورت زیر صورت می گیرد :
- در صورتی که PSA کمتر از ۲/۵ باشد آزمایش مجدد هر ۲ سال انجام شود.
- اگر سطح PSA بالای ۲/۵ باشد هر سال یک بار آزمایش تکرار گردد.