همه چیز درباره تخصص اورولوژی
اورولوژی یکی از شاخه‌های علم پزشکی است که در آن، پزشک و متخصص اورولوژی به بررسی، درمان و در صورت نیاز جراحی کلیه و دستگاه ادراری زنان و مردان می‌پردازد. و همچنین به صورت تخصصی وظیفه بررسی و درمان مشکلات مربوط به دستگاه تولید مثل مردان را دارد که تخصص جایگزین اورولوژیست (در زمینه تولید مثل آقایان) برای خانم ها، متخصص زنان و زایمان است.اگر بخواهیم در یک جمله کوتاه اورولوژی را توضیح دهیم باید بگوییم: اورولوژی، تخصص جراحی کلیه و مجاری ادرار (در زنان و مردان) و درمان ناباروری در مردان است. این مقاله شامل تمام موارد مرتبط با تخصص اورولوژی می باشد.در ادامه برای بررسی این موارد با ما همراه باشید.
متخصص اورولوژی کیست؟
اورولوژیست ها بیماری های دستگاه ادراری را در مردان و خانم ها تشخیص داده و درمان می کنند. آنها همچنین هر چیزی را که مربوط به دستگاه تناسلی در مردان است، تشخیص داده و درمان می کنند.
در برخی موارد، آنها ممکن است عمل جراحی را انجام دهند. به عنوان مثال، آنها ممکن است سرطان را از بین برده یا انسداد دستگاه ادراری را باز کنند. اورولوژیست ها در محیط های مختلفی از جمله بیمارستان ها، درمانگاه های خصوصی و مراکز اورولوژی فعالیت می کنند.
مجاری ادراری سیستمی است که ادرار را در بدن ایجاد کرده، ذخیره و از دفع می کند. متخصص اورولوژی می تواند هر بخشی از این سیستم را درمان کند. این موارد شامل مواردی است که در ادامه ی این بخش از سلامت نمناک خواهید خواند:
- کلیه ها، ارگان هایی هستند که برای تولید ادرار مواد دفعی را از خون تصفیه می کنند.
- مجاری ادرار، لوله هایی هستند که از طریق آن ادرار از کلیه ها به مثانه جریان می یابد.
- مثانه، کیسه توخالی است که ادرار را ذخیره می کند.
- غدد آدرنال، غده هایی هستند که در بالای هر کلیه قرار دارند و هورمون ها را آزاد می کنند
اورولوژیست ها همچنین تمام قسمت های سیستم تولید مثل مردان را درمان می کنند. این سیستم از اندام های زیر تشکیل شده است:
- آلت تناسلی مرد، ارگانی است که ادرار را آزاد می کند و اسپرم را از بدن خارج می کند.
- پروستات، غده ای است که در زیر مثانه است که مایعات را به اسپرم اضافه می کند تا منی را تولید کند.
بیضه ها، دو عضو بیضوی موجود در داخل کیسه بیضه هستند که هورمون تستوسترون را تولید کرده و اسپرم تولید می کنند.
انواع تخصص اورولوژی
۱. اورولوژی اطفال
در اورولوژی اطفال، متخصص به درمان بیماری‌های دستگاه ادراری در اطفال می‌پردازد، از جمله این بیماری‌ها می‌توان به برگشت ادرار از مثانه، اکستروفی مثانه، عفونت ادراری اطفال و… اشاره کرد.
۲. اورولوژی زنان
در اورولوژی زنان، بیماری‌های مرتبط با زنان مثل افتادگی رحم و مثانه، بی‌اختیاری‌ها و… مورد بررسی قرار میگیرد. در این تخصص اورولوژی مواردی همچون لیست زیر مورد بررسی قرار میگیرد.
- پرولاپس مثانه یا افتادن مثانه داخل واژن
- سرطان مثانه، کلیه ها و غدد آدرنال
- سیستیت بینابینی
- سنگ کلیه
- مثانه بیش فعال
- عفونت های ادراری (UTI)
- بی اختیاری ادرار
۳. آندرولوژی
آندرولوژی اختصاص به مشکلات ادراری مردان، ناباروری و اختلالات جنسی آقایان دارد.
۴. اورولوژی ترمیمی
اورولوژی ترمیمی، اختلالات مادرزاد دستگاه ادراری که نیاز به جراحی دارند را درمان میکند، از جمله این اختلالات می‌توان به تنگی مجرای ادرار، اشاره کرد.
۵. اوروانکولوژی
زمانی که دستگاه ادرار و تناسلی، مثل کلیه، بیضه، پروستات و … در معرض تومور‌های بدخیم و سرطانی قرار می‌گیرند، درمان در تخصص اورو انکولوژیست ها قرار میگیرد.
۶. پیوند کلیه
این شاخه، همان‌طور که از نامش پیداست، در زمینه پیوند کلیه فعالیت دارد.
۷. اندولاپاروسکوپی
این شاخه در زمینه درمان با جراحی لاپاراسکوپی تخصص دارد، زمانی‌که نمی‌خواهید برای درمان مشکلاتی که نیاز به جراحی دارد، جراحی باز داشته باشید؛ باید به افرادی با تخصص اندو لاپاراسکوپی مراجعه کنید.
بیماری های مرتبط با اورولوژی
تمام بیماریهایی که مربوط به یکی از این اندامها باشند در حیطه کار اورولوژی و مربوط به اورولوژیست می شود:
۱– غدد فوق کلیه (آدرنال) :
غدد آدرنال یا فوق کلیه به تعداد یک جفت و به اندازه گردو بالای کلیه ها قرار دارند ، رنگ زرد دارند .در کنترل فشار خون و سیستم ایمنی بدن تاثیر زیادی دارند .
۲- کلیه ها :
کلیه ها به تعداد یک جفت هستند و طولی در حدود ۱۰ -۱۲ سانتی متر داشته و رنگ خاکستری دارند .کلیه در زیر دنده های تحتانی در پشت بدن و داخل محفظه عضلانی -اسکلتی محافظت می شود .وظیفه مهم پالایش و تصفیه مواد زائد از بدن بر عهده کلیه است .
۳- حالب :
حالب ها یک جفت اندام لوله ای شکل هستند و طولی در حدود ۳۰ سانتی متر دارند .حالب در فاصله بین کلیه و مثانه قرار دارد و ادرار تولید شده از کلیه ها را به داخل مثانه هدایت می کند .
۴- مثانه :
مثانه به تعداد یک عدد و در زیر شکم و داخل حفره لگن قرار می گیرد .مثانه وظیفه نگهداری و تخلیه ادرار را بر عهده دارد .
۵- مجرای ادراری :
مجرای ادراری، ادرار ذخیره شده در کلیه را طبق فرمان صادره از طرف مغز به بیرون هدایت می کند .طول مجرای ادراری در خانمها ۴ سانتی متر و در آقایان ۱۲ سانتی متر می باشد.
۶- بیضه :
بیضه به تعداد یک جفت و در داخل کیسه بیضه (اسکروتوم )قرار دارد. وظیفه تولید هورمونهای جنسی و تولید اسپرم جهت باروری بر عهده بیضه ها می باشد.
۷-اپیدیدیم :
اپیدیدیم لوله های بسیار ظریف و چسبیده به بیضه ها می باشند .اپیدیدیم وظیفه بلوغ و تکامل اسپرم های تولید شده توسط بیضه را دارد و نقش مهمی در باروری ایفا میکند .
۸- طناب بیضه :
طناب بیضه (اسپرماتیک کورد ) در هر طرف بیضه ها را به شکم متصل نگه می دارند .داخل طناب بیضه (اسپرماتیک کورد ) ،واز دفران (مجرای منی بر) و شریان و ورید های بیضه قرار دارند .
۹- وازدفران (مجرای منی بر) :
وازدفران (مجرای منی بر) اسپرم های تولید شده توسط بیضه را به سمت مجرای ادراری هدایت می کنند .
۱۰- کیسه منی :
کیسه منی (سمینال وزیکال) وظیفه نگهداری اسپرم ها را در بدن دارد و چسبیده به پروستات می باشد .کیسه منی (سمینال وزیکال) در بارداری وظیفه مهمی دارند .
۱۱- کیسه بیضه :
کیسه بیضه (اسکروتوم) وظیفه محافظت و تنظیم دمای بیضه ها را بر عهده دارد .
۱۲- پروستات :
غده پروستات به اندازه فندق و چسبیده به پایین مثانه است .در تولید هورمونهای جنسی ،پروستات نقش دارد .
علائم بیماری های اورولوژی
یکی از سوالاتی که شاید ذهنتان را درگیر کرده باشد، این است که دقیقا چه زمانی باید به یک اورولوژیست مراجعه کرد و درمان را جدی گرفت؟ برای پاسخ به این سوال، می‌بایست به یک سری علائم توجه کنید. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم، در اسرع وقت به یک متخصص اورولوژی (اورولوژیست) مراجعه کنید.
۱. دیدن خون در ادرار
اگر در ادرارتان خون دیده شد، حتما باید مشکل را جدی بگیرید و به یک اورولوژیست مراجعه کنید؛ ممکن است فکر کنید چون فقط یک بار چنین اتفاقی افتاده، مسئله چندان مهمی نیست اما این یک زنگ هشدار برای شماست و جدی گرفتن برای سلامتی تان ضروری است.
۲. احساس درد در دفع ادرار
دفع ادرار در حالت طبیعی نباید با درد همراه باشد، اگر در دفع ادرار احساس درد داشتید، حتما این مسئله را جدی بگیرید و به متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
۳. درد کلیه
درد کلیه، هشدار بسیار مهمی است. ممکن است حس کنید مشکل شما یک سرماخوردگی ساده است اما عوارض مشکلات و بیماری های کلیه را نمی‌توان نادیده گرفت! اگر در ناحیه کلیه احساس درد کردید، فورا به یک اورولوژیست مراجعه کنید.
۴. تکرر ادرار
تکرر ادرار در دوران بارداری خانمها، کاملا طبیعی است. اما اگر در غیر این دوران تکرر ادرار دارید، حتما به اورولوژیست مراجعه کنید، همچنین اگر آقایان تکرر ادرار داشته باشند، مشکوک به بیماری های پروستات هستند و باید هر چه سریع‌تر برای تشخیص بیماری اقدام کنند.
۵. احساس درد یا وجود توده در ناحیه بیضه
یکی از مسائلی که اغلب اوقات، نادیده گرفته می‌شود، احساس درد و تیر کشیدن بیضه ها است! بیضه به طور طبیعی نباید دردناک باشد، همچنین ممکن است حس کنید یک توده غیرطبیعی در ناحیه بیضه وجود دارد، در این صورت، بی‌معطلی به یک اورولوژیست مراجعه کنید.
روش‌های تشخیص بیماری توسط اورولوژیست
۱. عکس‌برداری مثل سی تی اسکن یا ام آر آی
سی تی اسکن (CT scan) و ام آر آی (MRI) هر دو برای تصویربرداری از بدن به کار می‌روند. هر دو روش کم‌خطر هستند اما متخصص، با توجه به بیماری هر فرد، یک گزینه را برای تصویربرداری تشخیصی انتخاب میکند.
۲. سونوگرافی
ممکن است اورولوژیست، برای تشخیص دقیق‌تر بیماری، سونوگرافی را تجویز کند که نوعی تصویربرداری از اندامها و ساختارهای داخل بدن است.
۳. سیتوسکوپ
سیستوسکوپ، روشی است که در آن یک لوله یا یک پروب را همراه با دوربین کوچک، وارد دستگاه تناسلی و ادراری می‌شود. در نتیجه تمام قسمت‌ها و مشکلات موجود، به خوبی بر روی صفحه نمایش‌گر قابل مشاهده است.
۴. بافت‌برداری یا نمونه‌برداری (بیوپسی)
بیوپسی، معمولا زمانی انجام می‌شود که پزشک، نیاز به اطلاعات بیشتری از اندام‌های داخلی بدن داشته باشد. در این روش بعد از انجام سیستوسکوپ مقداری از بافت را برمی‌دارند و به آزمایشگاه می‌فرستند تا به صورت دقیق بررسی شود.
۵. آزمایش ادرار
آزمایشی که تمام مشکلات موجود در ادرار، از جمله وجود انواع باکتری یا هر علامتی از بیماری خاص را نشان دهد و کمک بزرگی به تشخیص دقیق‌تر پزشک میکند.
۶. تست ارودینامیک یا نوار مثانه
تست ارودینامیک، آزمایشی است که در آن سرعت خارج شدن ادرار بررسی می‌شود. همچنین این آزمایش ظرفیت میزان ادرار در مثانه را نیز می‌سنجد و فشار آن را بررسی میکند.
شرایط تحصیلی اورولوژی
شما باید مدرک دانشگاهی چهار ساله کسب کرده و سپس چهار سال دانشکده پزشکی را بگذرانید. پس از فارغ التحصیلی از دانشکده پزشکی، باید چهار یا پنج سال آموزش پزشکی را در یک بیمارستان طی کنید. در طول این برنامه که به آن رزیدنتی گفته می شود، شما در کنار اورولوژیست با تجربه کار می کنید و مهارت های جراحی را می آموزید.
بعضی از متخصصان مجاری تصمیم می گیرند یک یا دو سال آموزش اضافی انجام دهند. به این دوره آموزش فلوشیپ گفته می شود. در این مدت در یک ناحیه از سیستم مجاری ادراری به طور تخصصی مهارت کسب می کنید. این می تواند شامل انکولوژی اورولوژیک یا اورولوژی زنان باشد.
در پایان آموزش ، متخصصان اورولوژی باید در آزمون گواهینامه تخصص را برای متخصصان اورولوژی شرکت کنند. هیئت علمی اورولوژی دانشگاه پس از اتمام موفقیت آمیز در آزمون، آنها را تایید می کند.
