فتق پارگی در عضله یا بافت است که باعث بیرون افتادن قسمتی از اندامهای داخلی بدن میشود. فتق میتواند یک برآمدگی در اندامهای داخلی یا قسمتی از امعاء باشد. بسته به موقعیت و اندازه فتق، گاهی میتوان این برآمدگیها و بیرون زدگیها را مشاهده کرد. فعالیتهای خاصی مانند خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین میتوانند باعث بدتر شدن اوضاع فتق شوند.
در اکثر موارد فتق در کشاله ران رخ میدهد. این نوع فتق که فتق کشاله ران یا Inguinal hernia نامیده میشود در مردان بسیار شایع است. فتق رانی یا فمورال نوع دیگری از فتق است که شیوع کمتری نسبت به فتق کشاله ران دارد و اکثراً در خانمها دیده میشود. شکم نیز یکی دیگر از محلهایی است که احتمال بروز فتق در آن زیاد است. اگر فتق در خط میانی شکم ایجاد شود، به آن فتق شکمی می گویند. اگر فتق در محل زخم جراحی قبلی ایجاد شود، فتق برشی نامیده میشود. فتق نافی، نوع دیگری از فتق است که به صورت یک برآمدگی در اطراف ناف دیده میشود. این نوع فتق معمولاً در نوزادان رخ میدهد.
لیست کوتاهی از رایج ترین انواع فتق :
فتق Inguinal یا فتق کشاله ران، در ناحیه شکمی و در نزدیکی کشاله ران رخ میدهد. اینگونه از فتق هنگامی ایجاد میشود که روده یا بافتهای چربی به دلیل ضعف در دیواره شکمی در اطرف کانال های اینگوینال دچار بیرون افتادگی شوند و فشار ایجاد کنند. کانال اینگوینال در قسمت پایینی شکم قرار گرفته است.
هم مردان و هم زنان، دو کانال اینگوینال دارند. در مردان، بیضهها معمولاً حدود چند هفته قبل از تولد با گذر از این کانال به بیرون از بدن هدایت میشوند. در خانمها، هر کانال محلی برای عبور رباط دور رحم است. اگر فتق درون این کانال یا اطراف آن ایجاد شود، منجر به یک برآمدگی قابل لمس خواهد شد که ممکن است باعث ایجاد درد در حین حرکت شود.
بسیاری از افراد معمولاً به دنبال راهی برای درمان این نوع فتق نیستند؛ زیرا ممکن است کوچک باشد یا علائمی ایجاد نکند. با این حال، درمان سریع میتواند به جلوگیری از بزرگتر شدن فتق به همراه درد و ناراحتی بیشتر کمک کند.
فتق اینگوینال معمولاً از روی ظاهر و محل برآمدگی تشخیص داده میشود. این نوع از فتقها باعث ایجاد برآمدگی در ناحیه زیر شکم یا کشاله ران میشوند. این برآمدگی در هنگام ایستادن یا سرفه تغییر اندازه پیدا میکند و بزرگتر میشود. همچنین، فتق کشاله ران ممکن است دردناک یا حساس به لمس باشد.
علاوه بر این علائم ظاهری که شایع هستند، علائم دیگر فتق کشاله ران ممکن است شامل موارد زیر باشد:
به طور کلی دلایل بسیار متعددی میتوانند باعث افزایش احتمال بروز فتق کشاله ران شوند؛ اما تصور میشود که وجود نواحی ضعیف در عضلات شکم و کشاله ران نقش عمدهای در بروز این بیماری دارند. فشار زیاد به این نواحی از بدن میتواند در نهایت باعث ایجاد فتق شود.
برخی از عوامل میتوانند شانس ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این عوامل شامل:
فتق Inguinal یا فتق کشاله ران را به چهار دسته کلی تقسیم میکنند. فتق کشاله ران ممکن است مستقیم، غیر مستقیم، گیرافتاده (incarcerated) یا مختنق (strangulated) باشد. در ادامه به بررسی انواع فتق کشاله ران میپردازیم و با ویژگیهای هر کدام از آنها آشنا میشویم.
فتق اینگوینال غیرمستقیم شایعترین نوع فتق کشاله ران است. این نوع از فتق کشاله ران غالباً در کودکان زودرس و قبل از اینکه کانال اینگوینال بسته شود رخ میدهد. با این حال، این نوع فتق میتواند در هر سنی و در طول زندگی افراد نیز رخ دهد. احتمال بروز فتق غیر مستقیم در مردان بیشتر است. فشار بیش از حد مانند بلند کردن وزنه سنگین و زور زدن میتواند باعث شل شدن دیواره تحتانی شکم و ورود روده به درون کانال اینگوینال از طریق حلقه عمقی شود.
فتق اینگوینال مستقیم اغلب در بزرگسالان و با افزایش سن بروز میکند. اعتقاد رایج این است که تضعیف ماهیچهها در بزرگسالی منجر به فتق مستقیم میشود. طبق اعلام موسسه ملی دیابت و گوارش و بیماریهای کلیوی آمریکا (NIDDK)، شیوع این نوع فتق نیز در مردان بیشتر از زنان است. برخلاف فتق غیر مستقیم، در اینجا روده بدون گذر از حلقه عمقی اینگوینال وارد کانال میشود، به همین دلیل به آن فتق مستقیم می گویند.
فتق اینکارسره وقتی اتفاق می افتد که بافت خارج شده از دیواره تحتانی شکم در کشاله ران گیر میکند و قابلیت برگشت ندارد. این بدان معنی است که نمیتوان این بافت را با فشار به جای اول خود بازگرداند. به همین دلیل به آن فتق گیرکرده نیز می گویند.
فتق استرانگوله یک وضعیت خطرناک است. این نوع از فتق کشاله ران زمانی رخ میدهد که روده خارج شده از دیواره شکمی که به شکل فتق در آمده، در محل فتق محبوس شده و جریان خون در این قسمت از روده قطع شود. از این رو به آن فتق خفه کننده یا مختنق نیز می گویند. این نوع فتق به شدت خطرناک است و میتواند زندگی فرد را تهدید کند؛ به همین دلیل به مراقبتهای پزشکی فوری نیاز دارد.
پزشک متخصص معمولاً در طی معاینه بدنی میتواند فتق اینگوینال را تشخیص دهد. ممکن است دردر طول معاینه، پزشک از شما بخواهد که ایستاده سرفه کنید تا تغییر اندازه در فتق مشاهده شود.
فقت کشاله ران به طور معمول قابلیت بازگشت خواهد داشت. به این ترتیب شما یا پزشک متخصص میتوانید هنگامی که به پشت دراز کشیدهاید به راحتی فتق را به سمت شکم خود فشار دهید و روده را به جای اصلی آن بازگردانید. با این حال، اگر امکان بازگشت روده به محل اصلی آن وجود نداشته باشد، احتمالاً به فتق گیرکرده یا فتق مختنق دچار شدهاید.
مشاهده عمل لاپاراسکوپی ترمیم فتق با مش توسط دکتر نیرومند
عمل جراحی درمان اصلی فتق کشاله ران است. عمل جراحی فتق یک عمل جراحی بسیار متداول و با درصد موفقیت بسیار بالا است که البته باید توسط یک جراح حرفهای و با سابقه انجام گیرد.
این عمل جراحی به دو صورت باز و لاپاروسکوپیک انجام میشود. در عمل جراحی فتق باز، یک برش نسبتاً بزرگ در ناحیه زیرین شکم و در نزدیکی کشاله ران ایجاد میشود. در عمل جراحی فتق لاپروسکوپیک، چندین برش شکمی کوچکتر ایجاد میشود. یک لوله بلند و نازک که یک دوربین در انتهای آن قرار دارد، به جراح کمک میکند که داخل بدن شما را برای انجام عمل جراحی ببیند.
هدف هر دو روش جراحی بازگشت بافت (های) داخلی شکم مانند بافت چربی یا روده به داخل حفره شکمی و ترمیم نقص دیواره شکم است. معمولاً برای تقویت دیواره شکم از مش استفاده میشود. پس از قرار دادن مشها و بافتها در محل مناسب، جراح شما با بخیهها یا استاپل محل زخم را میبندد
هر یک از روشهای جراحی فتق کشاله ران دارای مزایا و معایب خود هستند. به عنوان مثال، اگر میخواهید در مدت زمان کمتری بهبود پیدا کنید، فتق لاپاروسکوپی ممکن است گزینه بهتری باشد؛ اما با ترمیم لاپاراسکوپی احتمال بروز مجدد فتق ممکن است از روش جراحی باز بیشتر باشد.
اگرچه شما نمیتوانید از عوامل ژنتیکی بروز فتق جلوگیری کنید، اما میتوانید احتمال بروز یا شدت فتق کشاله ران را کاهش دهید. نکات زیر میتوانند به شما کمک کنند:
درمان سریع و جراحی میتواند به درمان فتق اینگوینال کمک کند. با این وجود، همیشه احتمال کمی برای عود مجدد و عوارض جانبی وجود دارد. این موارد میتواند شامل عفونت بعد از عمل یا تأخیر در بهبودی زخم جراحی باشد. اگر علائم جدیدی را تجربه کردید یا عوارض جانبی پس از درمان مشاهده شد، با پزشک خود تماس بگیرید.
منابع :
https://www.healthline.com/health/hernia
2 Comments
ممنون از مقاله بسیار جامع و کامل شما
ممنون از مقاله بسیار جامع و کامل شما درود برشما