سنگ حالب و روش های درمان
سنگ حالب
آنچه که باید در مورد سنگ حالب بدانیم:
“احتمالاً نام سنگ کلیه را شنیده اید یا ممکن است فردی را بشناسید که سنگ کلیه داشته است، حتی ممکن است خودتان قبلا داشته اید”
سنگ حالب در اصل یک سنگ کلیه است. سنگ کلیه ای که از کلیه به قسمت دیگری از دستگاه ادراری منتقل شده است.
حالب لوله ای است که کلیه را به مثانه متصل می کند. عرض آن تقریباً به اندازه یک رگ کوچک است که شایع ترین محل برای سنگ کلیه و ایجاد درد می باشد و بسته به اندازه و محل آن، ممکن است درد زیادی داشته باشد. اگر این سنگ از بین نرود، باعث درد یا استفراغ غیرقابل درمان میشود ،گاهی ممکن است با تب یا عفونت همراه باشد که میبایست به پزشک مراجعه شود.( سنگ های دستگاه ادراری نسبتاً شایع هستند).
اینجا نگاهی دقیق‌تر به سنگ‌های حالب، از جمله علائم، علل و گزینه‌های درمانی خواهیم داشت. اگر می خواهید بدانید که چگونه از این سنگ ها جلوگیری کنید، این مقاله را دنبال کنید.
سنگ حالب چگونه تشکیل می شود ؟
سنگ‌های کلیه مجموعه‌ای از کریستال‌ها هستند که معمولاً در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. اما این توده‌ها می‌توانند در هر نقطه‌ای از مجرای ادراری، که شامل حالب، مجرای ادرار و مثانه است، ایجاد شده و حرکت کنند.
سنگ حالب یک سنگ کلیه در داخل یکی از حالب ها می باشد (لوله هایی هستند که کلیه ها را به مثانه متصل می کنند) . سنگ در کلیه تشکیل شده و با ادرار از کلیه ها وارد حالب می شود.
– گاهی اوقات، این سنگ ها بسیار کوچک هستند. در این حالت، سنگ ها ممکن است از حالب شما عبور کرده و به مثانه شما وارد شوند و در نهایت هنگام ادرار کردن از بدن شما خارج شوند. در مواقعی ممکن است سنگ برای عبور بیش از حد بزرگ باشد و در حالب گیر کند و جریان ادرار را مسدود کرده و بسیار دردناک باشد.
علائم داشتن سنگ حالب چیست؟
شایع ترین علامت سنگ کلیه یا حالب درد است.
ممکن است در قسمت پایین شکم یا پهلو احساس درد کنید .این درد می تواند خفیف و کسل کننده باشد یا آزاردهنده باشد. درد همچنین ممکن است بیاید و برود و به نواحی دیگر نیز سرایت کند.
سایر علائم احتمالی عبارتند از:
- درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- دیدن خون در ادرار
- تکرر ادرار
- تهوع و استفراغ
- تب
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، میبایست به متخصص اورولوژی مراجعه نمایید.
علت به وجود آمدن این سنگ ها چیست؟
همه سنگ های حالب از کریستال های یکسانی تشکیل نشده اند. این سنگ ها می توانند از انواع مختلفی از کریستال ها که جنس آنها متفاوت است، تشکیل شوند. مانند:
- کلسیم : سنگ های ساخته شده از کریستال های اگزالات کلسیم رایج ترین هستند. کم آبی بدن و رژیم غذایی که حاوی مقدار زیادی اگزالات هستند مانند اسفناج ،چغندر،کاکائو،توت فرنگی،آجیل جات،… ممکن است خطر ابتلا به سنگ را افزایش دهد.
- اسید اوریک : این نوع سنگ زمانی ایجاد می شود که ادرار بیش از حد اسیدی باشد. که در مردان و در افرادی که نقرس دارند شایع تر است.
- استروویت : این نوع سنگ‌ها اغلب با عفونت‌های مزمن کلیه مرتبط هستند و بیشتر در زنانی یافت می‌شوند که به طور مکرر عفونت‌های مجاری ادراری دارند . (UTIs)
- سیستین : نادرترین نوع سنگ، سنگ‌های سیستین است که در افرادی که دارای اختلال ژنتیکی سیستینوری هستند، رخ می‌دهد. آنها زمانی ایجاد می شوند که سیستین (نوعی اسید آمینه) از کلیه ها به ادرار نشت می کند.
برای جلوگیری از تولید سنگ های حالب چه کاری می توانید انجام دهید؟
شما نمی توانید سابقه خانوادگی خود را تغییر دهید، اما اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش احتمال ابتلا به سنگ انجام دهید.
به مقدار زیاد مایعات بنوشید ،اگر تمایل به دفع سنگ دارید، سعی کنید هر روز حدود ۳ لیتر مایع مصرف کنید. این امر به افزایش خروجی ادرار شما کمک می کند و از غلظت بیش از حد ادرار جلوگیری می کند. بهتر است به جای آب میوه یا نوشابه آب بنوشید.
مراقب مصرف نمک و پروتئین خود باشید ، اگر تمایل به خوردن مقدار زیادی پروتئین حیوانی و نمک دارید، میبایست مصرف آن را کاهش دهید. هم پروتئین حیوانی و هم نمک می توانند سطح اسید را در ادرار افزایش دهند.
غذاهای پر اگزالات را محدود کنید، خوردن غذاهای حاوی اگزالات بالا می تواند منجر به سنگ های مجرای ادراری شود. سعی کنید این غذاها را در رژیم غذایی خود محدود کنید.
مصرف کلسیم خود را متعادل کنید ، نه بیش از حد کلسیم مصرف کنید و نه آن را قطع کنید زیرا استخوان های خود را در معرض خطر قرار می دهید. به علاوه، پس میبایست تعادل در مصرف کلسیم داشته باشیم.
داروهای مصرفی خود را به پزشک خود اعلام کنید، در مورد هر دارویی که مصرف می کنید با پزشک خود آن ها را مطرح کنید. این شامل مکمل هایی مانند ویتامین C است که نشان داده شده است خطر ابتلا به سنگ را افزایش می دهد.
اگر سنگ کلیه داشته اید، به احتمال زیاد در عرض ۵ تا ۱۰ سال به سنگ کلیه دیگر مبتلا خواهید شد. خوشبختانه، انجام برخی اقدامات غذایی و همچنین مراجعه ی به موقع به پزشک متخصص اورولوژی ممکن است به کاهش این خطر کمک کند.
داروهای خاص : تعدادی از انواع مختلف داروها، از جمله برخی از داروهای ضد احتقان، دیورتیک ها، استروئیدها و داروهای ضد تشنج، می توانند شانس شما را برای ایجاد سنگ افزایش دهند.
در صورت داشتن موارد زیر ممکن است احتمال ابتلا به سنگ افزایش یابد :
- انسداد مجاری ادراری
- بیماری التهابی روده
- نقرس
- پرکاری تیروئید یا پاراتیروئید
- چاقی
- UTI های عود کننده
روش های تشخیص سنگ حالب چگونه است؟
اگر در قسمت پایین شکم خود درد دارید یا متوجه وجود خون در ادرار شده اید، پزشک ممکن است تصویربرداری از کلیه ها را برای جستجوی سنگ تجویز کند.
دو مورد از رایج ترین تست های تصویربرداری برای سنگ عبارتند از:
توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن : سی تی اسکن معمولاً بهترین گزینه برای تشخیص سنگ در دستگاه ادراری است. از دستگاه های چرخشی اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی از داخل شکم و لگن استفاده می کند.
سونوگرافی: سونوگرافی از هیچ تشعشعی استفاده نمی کند. این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویری از داخل بدن شما استفاده می کند.
این آزمایشات به پزشک شما کمک کند تا اندازه و محل سنگ شما را تشخیص دهد. دانستن اینکه سنگ در کجا قرار دارد و چقدر بزرگ است به پزشک کمک می کند تا نوع درستی از برنامه درمانی را انتخاب کند.
سنگ های حالب چگونه درمان می شوند؟
“تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از سنگ های ادراری بدون درمان برطرف می شوند”
ممکن است در حین دفع آنها کمی درد را تجربه کنید، اما تا زمانی که تب یا عفونت نداشته باشید، ممکن است نیازی به انجام کار دیگری جز نوشیدن حجم زیاد آب برای عبور سنگ نداشته باشید.
سنگ های کوچک معمولاً راحت تر عبور می کنند. اندازۀ سنگ مهم است. برخی از سنگ‌ها، به‌ویژه سنگ‌های پهن‌تر، در حالب گیر می‌کنند، زیرا باریک‌ترین لوله در مجاری ادراری شماست. این می تواند باعث درد شدید شود و خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
اگر سنگ بزرگتر یا پهن تری دارید که بعید است به خودی خود منتقل شود ،میبایست حتماً به متخصص اورولوژی مراجعه نمایید.
پزشک معالج شما ممکن است یکی از روش های زیر برای برداشتن سنگ حالب که بیش از حد بزرگ است و به خودی خود دفع نمی شود را توصیه کند:
قرار دادن استنت حالب : یک لوله کوچک، نرم و پلاستیکی به داخل حالب در اطراف سنگ منتقل می شود و به ادرار اجازه می دهد سنگ را دور بزند. این راه حل موقت یک روش جراحی است که تحت بیهوشی انجام می شود.
قرار دادن لوله نفروستومی : یک رادیولوژیست داخلی می تواند با قرار دادن این لوله مستقیماً از طریق پشت به کلیه و تنها با استفاده از آرام بخش و ترکیبی از اولتراسوند و اشعه ایکس، درد را به طور موقت تسکین دهد. معمولاً در صورت بروز تب یا عفونت همراه با انسداد ادراری استفاده می شود.
سنگ شکنی با امواج شوک (ESWL): در این روش از امواج ضربه ای متمرکز برای شکستن سنگ ها به قطعات کوچکتر استفاده می شود، که سپس می توانند از بقیه دستگاه ادراری شما عبور کرده و بدون کمک اضافی از بدن شما خارج شوند.
سنگ حالب
اورتروسکوپی: اورولوژیست شما یک لوله نازک با یک اسکوپ را به داخل مجرای ادرار و بالا به حالب شما می کشد. هنگامی زمان دیدن سنگ ها توسط پزشک ، آنها را برداشته و یا با لیزر به قطعات کوچکتر تقسیم می کند تا خود به خود دفع شوند. این روش ممکن است با قرار دادن استنت حالب انجام شود تا حالب به طور غیر فعال در طی چند هفته قبل از اورتروسکوپی گشاد شود.
سنگ حالب
نفرولیتوتومی از راه پوست: این روش معمولاً در صورت داشتن سنگ بسیار بزرگ یا غیرعادی در کلیه استفاده می شود. پزشک یک برش کوچک در پشت شما ایجاد می کند و سنگ را از طریق برش با نفروسکوپ خارج می کند. اگرچه این یک روش کم تهاجمی است، اما به بیهوشی عمومی نیاز دارید.
درمان توسط دارو: این نوع درمان شامل استفاده از داروهای مسدودکننده آلفا برای کمک به دفع سنگ است .آلفا بلوکرها به کاهش فشار خون کمک می کنند، که می تواند برای پاکسازی سنگ های کوچکتر موثر باشد، اما خطر بروز حوادث منفی را نیز به همراه دارد.
۸ روش طبیعی برای کاهش خطر مبتلا شدن مجدد به سنگ کلیه :
۱.هیدراته بمانید:
وقتی صحبت از پیشگیری از سنگ کلیه می شود، نوشیدن مایعات زیاد به طور کلی توصیه می شود.
مصرف مایعات باعث رقیق شدن و افزایش حجم مواد تشکیل دهنده سنگ در ادرار می شود که باعث می شود کمتر متبلور شوند،با این حال، همه مایعات این اثر را به یک اندازه اعمال نمی کنند. به عنوان مثال، مصرف زیاد آب با خطر کمتر تشکیل سنگ کلیه مرتبط است اما نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای،آب پرتقال و مصرف مشروبات الکلی نیز با خطر کمتری همراه بوده اند .
از سوی دیگر، مصرف زیاد نوشابه ممکن است به تشکیل سنگ کلیه کمک کند. این برای هر دو نوشابه های شیرین شده با شکر و شیرین شده مصنوعی صادق است.
۲ – مصرف اسید سیتریک خود را افزایش دهید
اسید سیتریک یک اسید آلی است که در بسیاری از میوه ها و سبزیجات به ویژه مرکبات یافت می شود. لیمو و لیموترش ،گریپ فروت و پرتقال سرشار از این ترکیب گیاهی هستند
۳-غذاهای سرشار از اگزالات را محدود کنید
۴- نمک را کم کنید
۵- مصرف منیزیم خود را افزایش دهید
۶- دوزهای بالای ویتامین C مصرف نکنید
۷- کلسیم کافی دریافت کنید (نه خیلی زیاد و نه کم )
۸- پروتئین حیوانی کمتری بخورید
تنها چند اقدام ساده ممکن است کمک زیادی به پیشگیری از سنگ کلیه دردناک کند.
