همانطور که در این مقاله از بی اختیاری ادرار گفتیم ، عارضه بی اختیاری ادرار مشکلی بسیار شایع به خصوص بین افراد مسن است.
سایر راهها مانند تغییر سبک زندگی، تمرینات کنترل مثانه، دارو درمانی، روشهای درمانی ساده و جراحی نیز به درمان این اختلال کمک میکنند. در ادامه توضیح مختصری در مورد هرکدام از این راههای درمان خواهیم داد.
تغییر سبک زندگی راهی است که اول از همه باید امتحان شود. در این تغییر شما نحوه زندگی روزانه خود را تغییر میدهید. که این خود شامل تغییر رژیم غذایی، فعالیتهای روزانه و عاداتی قبلاً داشتید میشود. ممکن است با تغییر سبک زندگی و عادات روزانه خود از شر تمام علائم بی اختیاری ادرار خلاص نشوید، اما مطمئناً علائم کمرنگتر خواهد شد. به طور مثال برای برخی افراد کم کردن وزن تأثیر مستقیمی با کمرنگ شدن علائم بی اختیاری دارد.
در این نوع درمان، پزشک از شما میخواهد که حواستان بیشتر به مایعات مصرفی در طول روز باشد. بهتر است قهوه و نوشیدنیهای الکلی را حذف یا محدود کنید. این مواد روی عملکرد مثانه تأثیر زیادی میگذارند. نوشیدن آب بیشتر در طول روز کمک زیادی به مثانه میکند. ایده آل ترین میزان نوشیدن آب در روز 6 تا 8 لیوان است. اما دقت کنید که چند ساعت قبل از خواب چیزی ننوشید. این امر نیاز شما به بیدار شدن در طول شب و رفتن به دستشویی را کاهش میدهد. با این تمرینات هم سلامت مثانه را افزایش و هم علائم بی اختیاری را کاهش میدهید.
برخی از غذاها و نوشیدنیها، به عنوان یک عامل تحریک کننده برای مثانه عمل میکنند. برخی افراد غذاهای تند، قهوه، چای و نوشابهها را تحریک کننده مثانه میدانند. البته علم پزشکی هنوز اثباتی برای این مواد به عنوان "محرک مثانه" ارائه نکرده است. بهتر است شما با توجه به رژیم غذایی خود، تأثیر غذاها و نوشیدنیهای مختلف را روی بدن خود امتحان کنید و مواردی که مثانه را آزار میدهند را حذف یا کم کنید.
نوشتن فعالیتهایی که در طول روز انجام دادید، اولین قدم برای شروع تمرینات کنترل مثانه است. به مدت سه روز، دقیق بنویسید که هر روز چه چیزهایی خوردهاید و نوشیدهاید و چند بار به دستشویی رفتهاید. اشاره به زمان نشت ادرار نیز میتواند کمک کننده باشد. نوشتن این موارد و تهیه یک دفترچه به شما نشان میدهد که چه زمانی، بعد از خوردن یا نوشیدن چه چیزی یا انجام چه فعالیتی علائم شما بدتر میشود. پزشک شما با در اختیار داشتن این دفترچه میتواند یک برنامه دقیق برای تمرین کنترل مثانه تهیه کند. هنگامی که شما در زمانهای برنامه ریزی شده و به طور مرتب در زمانهای خاص مثانه خود را خالی کنید، مطمئناً نشت کمتری خواهید داشت. این روش میتواند به بهبود علائم بی اختیاری ادرار SUI و OAB کمک کند.
هدف از این تمرین این است که بتوانید ادرار را زمان بیشتری در مثانه خود نگهدارید. این کار کمی زمان میبرد. بهتر است ابتدا با بازههای زمانی 5 الی 10 دقیقهای شروع کنید و کم کم به این زمان اضافه کنید تا به 3 الی 4 ساعت، که هدف نهایی است برسانید.
تمرینات کف لگن (Kegel exercises) از دیگر تمریناتی است که میتواند به قویتر شدن عضلات لگن و انقباض عضلات مثانه کمک کند.
زمانی که هیچکدام از روشهای بالا تأثیر زیادی روی بهبود علائم بی اختیاری ادرار نداشته باشد، پزشک از شما میخواهد دارو درمانی را آغاز کنید. داروهای مختلفی برای درمان بی اختیاری ادرار وجود دارد که پزشک با توجه به وضعیت سلامتی و داروهای مصرفی شما، هرکدام از آنها را تجویز میکند. برخی از داروهای مخصوص بی اختیاری ادرار شامل موارد زیر است:
داروهای آنتی کولینرژیک به درمان بی اختیاری نوع OAB یا UUI کمک میکند. این دارو باعث میشود مثانه به اندازه نرمال در حالت استراحت قرار گیرد و انقباضات بی جا نداشته باشد. عموماً از داروهای oxybutynin، tolterodine و solifenacin برای این درمان استفاده میشود. این داروها روی مثانه تأثیر بسیار خوبی دارند. اما عوارضی مانند خشکی دهان، یبوست، دید تار و در برخی موارد در استفادههای طولانی مدت، گیجی و زوال عقل نیز برای این داروها دیده شده است.
داروی جدیدتری که برای درمان OAB استفاده میشود، merbegron است. این دارو آنتی کولینرژیک نیست و عوارض بالا را ندارد. این دارو یک آلفا-اگونیست و عملکرد متفاوتی روی مثانه دارد. اما در نهایت همان تأثیر را خواهد داشت. تنها عوارض این دارو نیز بالا رفتن فشار خون است.
برای زنانی که به اختلال بی اختیاری ادرار دچار هستند، استروژن تراپی کمک زیادی به رفع این عارضه میکند. به خصوص زنانی که پس از یائسگی این مشکل را تجربه میکنند. استروژن به دیوارههای واژن، مثانه و میزراه کمک میکند. وجود این هورمون تحریک مثانه را تا حد زیادی کاهش میدهد. هرچند این راه نیز برای همه خانمها قابل استفاده نیست.
انتخاب جراحی برای درمان بی اختیاری ادرار کاملاً شخصی است و به خود شما بستگی دارد. اگر جراحی بهترین راه است، قبل از عمل حتماً در مورد فرآیند آن، ریسکها و فایدههای آن با دکتر خود صحبت کنید. انواع جراحیها برای درمان بی اختیاری SUI:
اگر تغییر سبک زندگی و درمان دارویی تاثیری نداشت، پای جراحی به میان میآید. برای درمان این نوع بی اختیاری، عملهای زیر انجام میشود:
بی اختیاری ادرار از نوع سرریز شونده معمولاً به دلیل مسدود شدن گردن مثانه یا میزراه ایجاد میشود. از این رو باید عملهایی روی این نواحی انجام شود تا مسدود شدگی برطرف شود. در مردان نیز معمولاً بزرگ شدن پروستات یا هایپرپلازی پروستات باعث مسدود شدن لولههای تخلیه ادرار میشود. گاهی اوقات نیز مصرف داروهای دیگر باعث ضعیف شدن انقباضات ماهیچههای مثانه میشود که در این شرایط درمانهای دیگری برای این نوع بی اختیاری انجام میشود.